Το ερώτημα που τίθεται συνήθως είναι γιατί υπάρχει δυσκολία στην μετεωρολογική πρόγνωση καιρού της Αττικής ;
Θα προσπαθήσουμε να ανιχνεύσουμε αυτήν την δυσκολία.
Η Αττική άλλοτε συμπεριφέρεται ως νησί και άλλοτε ως στεριά.
Η Αττική περικλείεται από θάλασσα. Έχει τον Σαρωνικό στα Νοτιοδυτικά και τον Ευβοϊκό στα Βορειοανατολικά.Αυτές οι θάλασσες πολλές φορές δίνουν καταιγίδες μάλιστα ισχυρές και έτσι διαμορφώνουν τον καιρό της Αττικής προσωμοιάζοντας το με νησί αποκομμένο από στεριά.
Η Αττική η οποία θεωρείται λεκανοπέδιο απαρτίζεται από τρεις ορεινούς όγκους.
Βόρεια των Αθηνών έχουμε την Πάρνηθα με ύψος 1413 μ.
Βορειοανατολικά έχουμε την Πεντέλη με ύψος 1109 μ.
Δυτικά-Βορειοδυτικά βλέπει το όρος Αιγάλεω 495 μ.
Ο Κιθαιρώνας αποτελεί συνέχεια της Πάρνηθας. Αυτά τα βουνά διαμορφώνουν αισθητά πολλές φορές τον καιρό της Αθήνας και το χωρίζουν σε κάποια τμήματα ή διαμερίσματα του νομού.
Οργανωμένα βαρομετρικά χαμηλά που προσεγγίζουν την Αττική από την Πελοπόννησο και μπαίνουν από τον Σαρωνικό κόλπο πολλές ενισχύονται και αυτό εξαρτάται από το πόσο ασταθής είναι η ατμόσφαιρα όπως η κατακόρυφη βαροβαθμίδα που υπάρχει.
Αυτές οι διαταραχές επηρεάζουν έντονα τα Νοτιοδυτικά τμήματα της Αττικής και συγκεκριμένα αυτά που βρίσκονται κοντά στην θάλασσα, ενώ αυτό εξαρτάται φυσικά και από την διεύθυνση του ανέμου
Πολλές φορές δεν επηρεάζονται άλλες περιοχές του νομού αλλά μόνο αυτές που προαναφέραμε.
Οι καταιγίδες που οργανώνονται στον Σαρωνικό συχνά είναι ισχυρές με πολλά ηλεκτρικά φαινόμενα και σε συνδυασμό με τους ορεινούς όγκους της Αττικής η ένταση τους αυξάνεται καθώς τα καθοδικά ρεύματα που προκαλούνται καθώς η καταιγίδα προσεγγίζει τους ορεινούς όγκους γίνονται ισχυρά.
Πολλές φορές συμπλέγματα καταιγίδων από τις Κυκλάδες και από τον Ευβοϊκό πιο σπάνια έχουν προσέγγιση την Αττική από Ανατολικά.
Νοτιοανατολικά και ανάλογα με την διεύθυνση του ανέμου επηρεάζονται συγκεκριμένες περιοχές της Αττικής.
Ένα άλλο είδος καιρού είναι αυτός του Βορειοανατολικού ρεύματος που και αυτό επηρεάζει συγκεκριμένες περιοχές. Ο καιρός αυτός εστιάζεται μόνο στην Βορειοανατολική Αττική με εξαίρεση στην περίπτωση που τα φαινόμενα είναι γενικευμένα. Οι περιοχές που επηρεάζονται είναι αυτές που βρίσκονται πίσω από τους πρόποδες της Πεντέλης και φτάνουν μέχρι τον Ευβοϊκό κόλπο. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο καιρός είναι βαρύς και μουντός σε σχέση με την υπόλοιπη Αττική που έχει καλό καιρό. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα ατμοσφαιρικά συστήματα που μπαίνουν από το Αιγαίο Πέλαγος ανατροφοδοτούνται με υδρατμούς και δίνουν φαινόμενα στα ανατολικά προσήνεμα μεταξύ των οποίων είναι και η Βορειοανατολική Αττική. Με τον Βορειοανατολικό άνεμο που πνέει ο καιρός έρχεται από την Εύβοια και τον Ευβοϊκό κόλπο και δίνει φαινόμενα σε αυτές τις περιοχές και ο καιρός σταματάει τις περισσότερες φορές στην Πεντέλη, ενώ κάποια υπολείμματα καταφέρνουν να φτάσουν και στον Υμηττό
Ένα άλλο είδος καιρού είναι αυτός του Βορειοδυτικού ρεύματος ο οποίος εστιάζεται στα Δυτικά και Βόρεια τμήματα του Νομού Αττικής και συγκεκριμένα γύρω από την Πάρνηθα μέχρι και τα Νοτιοδυτικά τμήματα του Νομού. Ο καιρός αυτός πολλές φορές έρχεται από τον Κορινθιακό κόλπο και τα Γεράνεια Όρη και προσεγγίζει την Αττική πάλι από την θάλασσα και δίνει κυρίως στις προαναφερθείσες περιοχές φαινόμενα.. Στις υπόλοιπες περιοχές του Νομού εκδηλώνονται την ίδια χρονική στιγμή λίγα φαινόμενα.
Αυτά τα είδη του καιρού την Χειμερινή περίοδο στον Νομό Αττικής κάνουν πολύ πιο δύσκολη την μετεωρολογική πρόγνωση.
Ας δούμε τώρα πότε χιονίζει στον Νομό και γιατί πολλές φορές οι προγνώσεις πέφτουν έξω τόσο στην ένταση όσο και στην χρονική διάρκεια.
Θα ξεκινήσουμε την ανάλυση μας με τον παρακάτω χάρτη που απεικονίζει τις πολικές αέριες μάζες πάνω στην ατμόσφαιρα του Αρκτικού κύκλου.
Παρατηρείτε παραπάνω ότι με το πράσινο χρώμα έχουμε μία διείσδυση θερμότερων αερίων μαζών στο ύψος της Βορειοδυτικής Ευρώπης. Αυτή η διείσδυση οφείλεται σε επέκταση του Αζορικού αντικυκλώνα ο οποίος οργανώνεται και έχει πολύ υψηλές βαρομετρικές πιέσεις.
Δείτε τον παρακάτω μετεωρολογικό χάρτη.
Το αποτέλεσμα αυτής της ατμοσφαιρικής διάταξης των βαρομετρικών συστημάτων είναι οι πολικές αέριες μάζες να εκτρέπονται προς ανατολικά στην Ρωσική πεδιάδα. Εκεί οι αέριες μάζες συναντούν τον Σιβηρικό κυκλώνα ο οποίος κινείται σύμφωνα με τους δείκτες του ωρολογίου και εκτρέπει την πολική μάζα σε Νοτιοανατολική τροχιά προς την Ιταλική, Βαλκανική Χερσόνησο καθώς και προς την Τουρκία.
Στον παραπάνω χάρτη η κάθοδος των πολικής προέλευσης αερίων μαζών απεικονίζεται με το μπλε χρώμα.
Σε αυτό συμβάλει η κάθοδος του πολικού αεροχειμάρου που σπρώχνει πολύ δυνατά την αέρια μάζα να κινηθεί σε Νοτιοανατολική τροχιά.
Στον παρακάτω χάρτη παρατηρείτε την κίνηση του πολικού αεροχειμάρου.
Επομένως για να χιονίσει στην Αττική θα πρέπει να κατέλθει από τα Βορειοανατολικά πολική αέρια μάζα.
Η θέση και η κλίση που θα πάρει η αέρια μάζα είναι σημαντική παράμετρος για την πιθανότητα χιονόπτωσης στην Αθήνα.
Υπάρχουν πέντε περιπτώσεις θέσεων που μπορεί να πάρει ο ψυχρός αυλώνας που κατέρχεται από την Βορειοανατολική Ευρώπη όπως απεικονίζεται στους παρακάτω χάρτες.
Πρώτη περίπτωση.
3 Περίπτωση.
4 Περίπτωση.
5 Περίπτωση που είναι και σπάνια.
Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις έχουμε κάθοδο ψυχρής αέριας μάζας πολικής προέλευσης που η θέση της διαφοροποιείται στην κάθοδο της.
Για την εκδήλωση χιονόπτωσης απαιτείται η παρουσία βαρομετρικού υψηλού δηλαδή αντικυκλώνα στην Κεντρική Ευρώπη και βαρομετρικού χαμηλού στην περιοχή της Κύπρου.
Η παρουσία του αντικυκλώνα συνήθως είναι σταθερή όμως η θέση του βαρομετρικού χαμηλού είναι γνωστή λίγες μέρες και με επιφύλαξη για την ακριβή θέση. Όταν το χαμηλό είναι μεταξύ Ρόδου και Κύπρου έχουμε εκδήλωση φαινομένων διαφορετικής έντασης. Επίσης διαφορετικής έντασης έχουμε και όταν με το πέρασμα των ψυχρών αερίων μαζών πάνω από το Αιγαίο Πέλαγος δημιουργηθεί αβαθές βαρομετρικό χαμηλό στο ύψος του Κεντρικού Αιγαίου Πελάγους.
Η θέση των ατμοσφαιρικών συστημάτων δηλαδή του αντικυκλώνα Βορειοδυτικά της χώρας και του χαμηλού Νοτιοανατολικά της χώρας οδηγεί σε σύγκλιση ανέμων που απεικονίζονται στον παρακάτω χάρτη μέσα στο μαύρο κύκλο.
Αυτή η σύγκληση είναι που είναι προγνωστικά πολύ δύσκολη ως προς την θέση που θα γίνει. Ο Βορειοανατολικός άνεμος από τον αντικυκλώνα γνωστός και ως Βαρδάρης συναντάει τον Βορειοανατολικό άνεμο από το χαμηλό και έχουμε μία ζώνη σύγκλησης όπου δημιουργούνται νεφικά συστήματα εμπλουτισμένα με πολλούς υδρατμούς τα οποία δίνουν φαινόμενα χιονοπτώσεων στην Ανατολική Θεσσαλία και Ανατολική Στερεά Ελλάδα και κατά επέκταση στην Αττική.
Όταν η σύγκληση είναι πιο ανατολικά όπως συνέβηκε στην Αριάδνη οι χιονοπτώσεις φτάνουν μέχρι τη Εύβοια και ίσως στην παραλιακή ζώνη της Βορειοανατολικής Αττικής. όταν η ζώνη σύγκλισης γίνει λίγο πιο δυτικά στο Κεντρικό Αιγαίο τότε οι χιονοπτώσεις είναι σίγουρες στην Αττική.
Στον μεγάλο χιονιά του 2004 η σύγκλιση έγινε πάνω στο τόξο Εύβοια-Βοιωτία.
Πάντοτε για χιονόπτωση πρέπει να έχουμε Βορειοανατολικό άνεμο όπως απεικονίζεται στον παρακάτω χάρτη.
όταν η κάθοδος της ψυχρής αέριας μάζας δεν συνοδευτεί από κίνηση βαρομετρικού χαμηλού προς Νοτιοανατολικά τότε τα νεφικά συστήματα που δημιουργούνται είναι μόνο από την κάθοδο του ψυχρού μετώπου και καθαρά ορογραφικού χαρακτήρα.
Με τον κύκλο έχουμε τρεις θέσεις όπου δημιουργούνται νέφη στην περίπτωση πάντοτε όπου δεν έχουμε παρουσία χαμηλού η αυτό είναι πολύ εξασθενημένο.
Τα νέφη 1 μετακινούνται από την περιοχή της Δίρφης και φτάνουν στην γύρω περιοχή της Πεντέλης. Τα νέφη 2 επηρεάζουν την Βόρεια Αττική και περιορίζονται στις γύρω από την Πάρνηθα περιοχές και τελευταία έχουμε τα νεφη από την περιοχή 3 όπου μπορούν να εισέλθουν και στο λεκανοπέδιο. Αυτά τα χιόνια είναι ασθενούς έντασης και καθαρά τοπικής προέλευσης.
Σε χιονόπτωση στην Αττική η φορά των Ανέμων θα είναι στα διάφορα ατμοσφαιρικά στρώματα όπως απεικονίζεται στον παρακάτω χάρτη.
Οι περιοχές που δέχονται την μεγαλύτερη ποσότητα χιονιού απεικονίζονται παρακάτω.
Για να χιονίσει στην πόλη της Αθήνας θέλουμε εκτός από την ακριβή διάταξη των συστημάτων που αναφέραμε και συγκεκριμένες θερμοκρασίες σε ύψος 1450μ και 5.000 μ. Επίσης πρέπει να έχουμε κατάλληλες τιμές στο πάχος ατμόσφαιρας 800-1000hpa και 500-1000hpa. Πρέπει επίσης τα επίπεδα παγοποίησης να είναι κάτω από τα 300 μ.
Η μορφολογία του εδάφους του νομού Αττικής είναι τέτοια που δυσκολεύει πολύ την πρόγνωση διότι η ελάχιστη αλλαγή σε παράμετρο ή θέση σύγκλησης , ή θέση χαμηλού η ιδιομορρφία του γεωγραφικού ανάγλυφου επηρεάζει την εκδήλωση των φαινομένων και μπορεί να περιορίσει το εύρος εκδήλωσης των φαινομένων.
Ας δούμε από δορυφόρο την χιονόπτωση που φαίνεται από το πέρασμα της Αριάδνης στην περιοχή της Εύβοιας.